ننګرهار پوهنتون کې وو ، سبق مو ویل، ډول ډول کړنې مي تر سترګو شوي. دجلال اباد دښار نه تر پوهنتون پورې دری پاټکه و، لومړی هغه چې د لوحې پيل یې په بسم الله دتلاشۍ پاټک. بل لیږ تر هغه لیږ دې خوا دجهادي شورا په نوم پاټک. دریم د درونټې بازارسره د قومندان شمس په نوم چې داتحاد اسلامي سیاف د ډلې مجاهد! وو، له پو هنتون څخه چې په درونټه کې موقعيت و، تر جلال باد ښاره بیخي کمه لاره وه دری پاټکه وو، دپوهنتون امنیتي چارې بیا دحزب اسلامي حکمتیار د ډلې وو، یعني دعمومي څړک ( کابل جلال اباد څړک ) اخوا د اتحاد اسلامي حاکمیت وو ، دي اړخ ته حزب اسلامي حکمتیار د ډلې، دردرونټې دبند ( ډیم ) په سر چې کوم غرونه و، بیا خارجي عربان وه لوړ په غره کې خځې ټولې دعربانو په واک کې وې، دا عرب بهرني عرب ول ، زه ډیر کلونه وروسته خبر شوم چې دا عرب په نړیواله سطحه ډیر مشهور خلک وو ، دپوهنتون په اړخ کې ښکلې د درونټې د سیند تکې شنې اوبه روانې دي، محصلینو کې به چې د چا لامبو زده وه پس له وخته به یې خوندونه ترې اخیستل له بده مرغه چې د وردګو د محصلینو چندانې لامبو نه وزده همدا وجه وه چې دوه که دری تنه مسافر زلمي دې سیند وخوړل، بل پلو به کله کله دغر د سر دخځو، او شاو خوا څڼور خلک دسیند څخه دماهیانو ښکار ته راتلو ، دوی به په یو عجیبه انداز د ماهیانو ښکار کول ، د سیند اوبو ته به یې لاسي بم ور واچول، یا به یې پړک وهلي باروت ور وغورځول، او یا به یې دبرق یو قوي تار په یو لوی ډانګ پسي وتړل د برق دکرنټ په توسط به یې اوبه شارټ کړې نوبه شته ماهیان ټول واړه او غټ (نسل ختمول) به دباروتو، بم او د برق شارټ سره دابو سر ته مړه را پورته شول، دوی ته به کلاشینکوپونه دسیند په غاړه ایښي و، هیچا څه نسوای وراته ویلی، چې وا زوی مړو! د ماهي نسل خو مه ختموئ خو چاته وایې د پوهنتون په محصیلنو کې څو تنه داسې ول چې د زوروالو قومندانانو یا خو زامن، ورورڼه، اوښیګان، او یا هم با ډیګارټان ول چې ټولګي ته به راتلو نو په بډه به یې توپانچې وهلې وې، کاږه پکولونه، به یې په سر ایښي ول ، دعادي او بې وسه استاد یې چندان خیال نه ساتل ، دارنګه موږ به دلیليې د ډوډۍ خوړلو په سالون کې په قطار کې ولاړ و، چې په خپل نمبر خپل حق خوراک تر لاسه کړو خو کاږه پکولوالو، توپانچه وال به بې لینه ورتلو د ډوډئ پتنوس به یې اخيست، په پو هنتون کې دری ډوله محصلین وو، یو ډول دمخکني نظام پاته شوني، چې دوی ته به یې بقایا ویل ځکه دوي پاکستان ته نه و تللي په ټول انقلاب کې په افغانستان کې و، په دوی کې دپاکستان دنشنل پارټۍ د غړیو په نوم څو تنه راغلي و، دلته یې سبق ویل، بل خو بیا موږ و چې دپاکستان څخه راغلي و، دریم ډول نور نوي سوچه پاکستانیان و، دوی د پاکستان دجماعت اسلامي قاضي حسین د ډلې و، ما له یو پاکستاني محصل نه وپوښتل چې تاسو دلته په کومه قانوني لاره دسبق لپاره راځئ…؟ ده ویل چې موږ له قاضې حسین احمد صیب خط را کوي، دننګرهار په جهادي مشرانو نو دلته را ته داخله اسانه شي، اسې زموږ په پوهنتونو کې سبق ویل څه اسانه کار نده، په دوی کې یوتن د صابرحسین اعوان په نوم چې په افغانستان کې د جماعت اسلامي دځوانانو مشر و، نوموړی بیا دپاکستان له خوا دهند په وړاندې دجنګي تنظیم (حزب المجاهدین) مرستیال او بیا دپاکستان دپار لمان غړی شو، زه او زما ملګری قاری عبدالمجید رحمه الله چې دصابر حسین سره یې دلته پوهنتون کي پیژندلي و، دطالبانو دنظام دړنګیدو نه ورسته زه او قاري صاحب نوموړي ته ورغلو ، ښه مې یاد دي موږ په ډیر دردناک خوفناک حالت کي و، د دوی دفتر په پيښور چغل پوره کې و، دجماعت اسلامي اوسنی امیر سراج الحق چې په هغه وخت کي ددې ډلې مضبوط غړی و، هم د غرمې په ډوډۍ کې ولید په موږ پسې او زموږ په حال پسې يې خندل، صابرحسین جي جي ورته کول قیصه یې هم اوږده او هم جالبه ده ، بیا یې په بله بر خه کې په پراخ ډول راوړم . د دجماعت اسلامي پا کستاني محصلینو د پوهنتون په دوران کې ډیر وخت په غونډو کنفرانسونو تیرول، زه به کله ناببره سوچ یوړم چې تر موږ دواړو ډلو محصیلینو دربقیا په نوم افغان محصلینو دپوهنتون په نظم ساتلو، او په ځانګړي ډول دجماعت دلمانځه نسبتا زیات اهتمام کول. د پوهنتون دلیليې شاوخوا دحزب اسلامي د ډلې پوستې وې، دلیلیې مخ ته د یوه پوسته وال عبد المتین نامي پوسته وه مسؤل قومندان یې د پوهنتون درسي بهیر ته ځان دننه کړی و ، دا ځوان چې به د درس ساحې ته دسبق ویلو لپاره راتلو په یو وروسي جیپ کې چې دجيپ شاته دولس میله ثقیله دتوغنديو دستګاه هم نصبه وه، یو خوا به محصل قومندان و، بل پلو به همدا شان روسی جیپ ، کله کله به یو ببر موټر چلونکی هم ورسره له محصل قومندان صاحب سره زما د اوسیدو په خونه کي یو تن ملګري پیژندل چې اکثره وخت به یې موږ ته دزور او زبردستی بریت تاوول ، محصل قومندان او دده ببر موټر چلونکی دحزب اسلامي حکمتيار مجاهدین وو، نور بیا
لیکوال : سید اخند زاده
